|
SEKSÜEL SEÇME'NİN YENİ BASKISI
Öner Ünalan'ın
çevirdiği "Seksüel Seçme"nin yeni baskısını Ocak
2016'da Evrensel
Basım Yayın yaptı.
|
_k.jpg "Seksüel Seçme") |
|
|
Eylül 2009'da "Türlerin Kökeni"ni, Ekim 2013'te "İnsanın
Türeyişi"ni basmaya başlayan Evrensel
Basım Yayın, Ocak 2016'da "Seksüel Seçme"yi basarak,
Öner Ünalan'ın deyişiyle, "Darwin'in genel okuru ilgilendiren üç
kitabını" da yayınlamış oluyor. Böylece, "Seksüel Seçme"
yeni bir yüzle, okuyucuların karşısına çıkıyor.[i]
Öner Ünalan'ın İngilizce aslından çevirdiği "The Descent of Man, and Selection in Relation to
Sex"in (1871) ikinci kitabı olan "Seksüel Seçme"de
Darwin, yumuşakçalar (Mollusca) gibi aşağı hayvanlardan insana dek eşeysel seçmeyi (sexual selection)
inceliyor; okuyucunun büyük bir veri bolluğu ile karşılaştığı
yapıtında şaşırtıcı ayrıntılar üzerinde durarak, yaşambilimsel anlamda erkek-dişi çelişkisinin nelere yolaçabildiğini
sergilemeye çalışıyor.
Darwin'in ortaya attığı eşeysel seçme, doğal seçmeye
(natural selection) kimi zaman koşut, çoğu zaman karşıt olduğu düşünülen
bir seçme biçimi. Eşeysel seçmenin, seçmenin yönünü olumlu etkileyen bir bileşen
olabileceği düşünülüyor. Ancak, fenotipik
etkilere sahip genlerin
yayılmasındaki payı; bir başka deyişle, doğal
koşullarda, bir canlının görünür ıralarla (characteristics)
biçimlenmiş yapısı göz önüne alınarak yapılan seçmenin
uzun sürede görünmeyen yapıya (genetik yapıya) etkisi tartışmalı ve kanıtlanması gerekiyor. Öner Ünalan, "Darwin Ne Yaptı?" (1997) adlı kitabının
"Doğal Seçme Artık Teori Değildir" başlıklı kısmında
doğal seçmenin artık teori değil, "gözlenmiş ve varlığı deneylerle
kanıtlanmış bir olgu" olduğunu söyledikten sonra, eşeysel seçme
teorisi ile ilgili olarak şöyle yazıyor:
 "Eşeysel
seçmeye gelince, Darwin'den sonraki yaşambilimciler bu teori üzerinde pek az durmuşlardır.
"Kimi yabanıl hayvan topluluklarında eşeysel seçme gerçekten oluyor mu? Bu
soruyu olumlu yanıtlamak için önce, doğal koşullarda dişilerin belirli
erkekleri seçtikleri; sonra, seçilen erkeklerin ortalamadan daha çok sayıda
döl bıraktıkları gösterilmelidir. Bunu başarmak, olanaksız değilse, pek
çetin bir iştir. Belki de bu yüzden, belirli bir yabanıl hayvan topluluğunda
eşeysel seçmenin işlediği böyle gösterilebilmiş değildir. Genel gözlemlere
göre doğal koşullarda eşeysel seçme olasıdır.
"Ancak, belirli laboratuvar deneyleri, örneğin meyve sineği (Drosophila
subobscura) ile yapılmış deneyler, eşeysel seçmenin işlediğini doğrulamıştır.
"Demek ki, eşeysel seçme, geçerliği bugün de süren bir teoridir.'"[iii]
* * *
Yaklaşık beş yıl önce, Öner Ünalan'ın Nisan
1977'de Onur Yayınları'nca basılan "Seksüel Seçme" çevirisi
ile ilgili şöyle yazmıştık:
"'Seksüel
Seçme', Nisan 1977'den bu yana (2011) ikinci kez basılamamıştır ve ilk
baskısı hala satılmaktadır. Kitaptan kaç tane basıldığını bilmiyoruz; kaç
tane basılmış olursa olsun, Türkiye'de Darwin'e ve organik evrim kuramına
karşı az çok ilgi olduğu, ya da olması gerektiği düşünüldüğünde, 'Seksüel
Seçme'nin hala 34 yıl önceki baskısının piyasada olması şaşırtıcı mı? Kitap
('İnsanın Türeyişi'yle birlikte) İngiltere'de daha yayınlandığı gün 5.267
nüsha satılmıştır. Demek ki 'Seksüel Seçme'ye, biyoloji öğretmenleri ve
üniversitelerin biyoloji bölümlerinde okuyan öğrenciler de yeterince ilgi
göstermemektedir. Bu durumu, Darwin'in kitaplarının aşağı yukarı 110 yıl
sonra Türkçeye çevrilebilmesinin nedenlerine, daha doğrusu, onların
uzantılarına ve sonuçlarına bağlamak yerinde olur, sanırız."[ii]
"Seksüel Seçme"nin Nisan 1977'de yapılan
baskısı hala tükenmemiştir ve satılmaktadır. Başkaları da eklenebilir,
fakat bu baskının sözü edilmeye değer olduğunu düşündüğümüz iki
özelliğini belirtelim: Birincisi, Onur Yayınları sahibi ve emekçisi
anısı güzel İlhan Erdost'un doğrudan emeği geçip de hala satılmakta olan tek kitap olması gibi öznel bir değeri
vardır; ikincisi, kitabın ilk ve tek baskısının 39 yıldır
piyasada olması, Türkiye yayıncılık tarihinde bir erişki (rekor) olmak
gerekir.
Öner Ünalan, kitabın ilk baskısının tükenmemesini, yayınevinin çok sayıda
basmış olmasına bağlar, kaç tane basıldığını bilmediği için,
yeni baskısının yapılması konusunda
ümitsiz konuşurdu... Evrensel Basım Yayın'ın tutarlı ve sağlam yayın politikası
doğrultusunda yeni bir yüze kavuşan "Seksüel Seçme"ye
"Merhaba!" diyoruz. 
i Charles Darwin, "Seksüel Seçme" (çev. Öner Ünalan), Evrensel Basım Yayın, İstanbul, Ocak
2016.
(Çeviriyle ilgili bilgi için buraya tıklayınız.)
Öner Ünalan'ın, Türkiye Yazıları'nın Nisan 1977 tarihli sayısında
yayınlanan "Seksüel Seçme" adlı tanıtma yazısını okumak
için buraya
tıklayınız.
ii "Seksüel Seçme" başlıklı yazımızı okumak
için buraya
tıklayınız.
iii Öner Ünalan, "Darwin Ne Yaptı", Evrensel
Basım Yayın, İstanbul, Ekim 2012, s. 112.
(Kitapla ilgili bilgi için buraya tıklayınız.)
|
|
_b.jpg "Seksüel Seçme")